Kooxda TPLF oo la wareegtay maamulka magaalada Mekelle FM 104.4, xafiiska duqa magaalada, iyadoo ay sii kordheyso xiisadda gobolka Tigray.
Jabhadda TPLF ee Tigreega ayaa la wareegay FM-ta Mekelle FM 104.4 iyo xafiiska duqa magaalada, sida ay ilo xog ogaal ah u sheegeen Addis Standard, iyadoo ay cirka isku sii shareereyso xiisadda u dhexeysa maamulka ku meel gaarka ah iyo taliyayaasha ciidamada ee taabacsan TPLF.
Shacabka ku dhaqan magaalooyin dhowr ah oo ay kamid yihiin Mekelle, Adigrat, iyo Adigudem ayaa dareenkooda ku cabiray Addis Standard xilli uu sii kordhayo kala qaybsanaanta iyo loolanka awoodeed ee kooxda TPLF.
“Xaaladdu waa cabsi,” qof deggan Mekelle ayaa u sheegay Addis Standard. “Dadku waxay la baxayaan lacag waxayna iibsanayaan alaabo muhiim ah, iyagoo ka baqaya waxa soo socda.”
Tesfaye Gebremedhin, oo bare ka ah Jaamacadda Mekelle, ayaa sheegay in welwelka laga qabo ammaanka Mekelle iyo hoggaanka uu weli taagan yahay. “Berhane Gebreyesus, oo maamulka ku meel gaadhka ah u magacaabay duqa magaalada, waligiis ma uusan qaban xilka,” ayuu yidhi. Dhanka kale, Redae Berhe, oo ay magacawday TPLF, ayaa xukunka la wareegay ku dhawaad saddex bilood ka dib magacaabistiisii - maanta. Wuxuu intaas ku daray, “Koox TPLF ah oo uu hogaamiyo Debretsion Gebremichael ayaa hadda gacanta ku haya Mekelle FM 104.4.”
Xiisada ayaa sii xoogeysatay tan iyo markii maamulka KMG ah uu ku dhawaaqay in shaqada laga joojiyay Major General Yohannes Woldegiyorgis, Major General Masho Beyene, iyo Brigadier General Migbey Haile warqado uu ku saxiixnaa Getachew Reda horaantii todobaadkan. Saraakiisha ayaa lagu eedeeyay in ay ku dhaqaaqeen howlo “ka weecanaya go’aannada dowladda” oo ay halis ugu jiraan “in ay gobolka u soo jiidaan colaad gudaha ah”.
Iyada oo laga jawaabayo, Xafiiska Nabadda iyo Amniga Tigray ayaa diiday joojinta, isagoo sheegay in “aanan raacin nidaamka iyo sharciga hay’adaha” waxaana la soo saaray sababtoo ah “tallaabo wax ku ool ah oo ka dhan ah dambiilayaasha ayaa bilaabmay.”
Maamulka kumeel gaarka ah ayaa markii dambe xilka ka qaaday Gaashaanle Sare Fisha Kidanu oo ahaa madaxii Xafiiska Nabadda iyo Amniga ee gobolka, iyadoo lagu eedeeyay inuu ku guuldareystay fulinta awaamiirta dowladda. Waxa ay sidoo kale ugu baaqday dowladda federaalka in ay “fahamto” xaaladda oo ay bixiso “taageerada lagama maarmaanka ah”, iyada oo sheegtay in koox ka tirsan ciidamada militariga Tigray ay isku dayayaan inay “waxyeeleeyaan” heshiiskii Pretoria.
Kooxda TPLF ayaa dhankeeda diiday waxa ay ugu yeertay “ku baaqaya si toos ah iyo si dadban oo faragalin ah” ka dib codsigii maamulka ku meel gaadhka ah ee “gargaarka” ee federaalka, isagoo ka digay in ku lug lahaanshaha noocaas ahi ay “khatar weyn” ku tahay heshiiskii Pretoria.
Walaaca laga qabo xasilooni darada gobolka ayaa sidoo kale ku soo badanayay meel ka baxsan Mekelle. Magaalada Adigudem oo ka tirsan gobolka Koonfur Bari ayaa waxaa weli ka taagan xiisad colaadeed, kaddib markii ay soo baxeen warar sheegaya in rabshado u dhaxeeya ciidamada ammaanka iyo dadka deegaanka oo taageeraya dadka maamulka KMG ah loo magacaabay, taasoo sababtay dhaawaca shan qof.
Mid ka mid ah dadka deegaanka ayaa u sheegay Addis Standard, “Maarso 12-keedii, lix hoggaamiye oo maxalli ah ayaa la xidhay waxaana la geeyey meelo aan la garanayn.” Dadka deegaanka ayaa intaa ku daray, “Qaabkan ayaa ku soo noqnoqda – kuwa ka soo horjeeda isbeddelada maamulka waa la waayayaa,” isagoo xusay in “dhallinyarada ku dhawaaqa mucaaradkooda la bartilmaameedsado. Qaar badan ayaa ciidamada ammaanku qafaasheen.”
“Dadku waxay lacagtooda kala baxayaan bangiyada maxaliga ah,” mid kale oo dadka deegaanka ah ayaa yidhi. “Qiimaha badeecadaha ayaa cirka isku shareeray, cabsida xannibaadda ayaa keenaysa walaac baahsan,” isagoo sharraxaya jawi cabsi iyo niyad-jab.
Walaac la mid ah ayaa ka dhacay Adigrat, halkaas oo dadka deegaanku ay soo sheegeen in ay safaf dhaadheer u galeen bangiyada iyadoo dadku ay u yaaceen si ay ugala laabtaan kaydkooda. “Qiimaha badeecadaha ayaa sare u kacaya, dadkuna waxay iibsanayaan wax kasta oo ay awoodaan, iyagoo ka baqaya xannibaad kale,” Berhane, oo deggan Adigrat, ayaa u sheegay Addis Standard. Waxa uu intaa ku daray in xasilooni darada siyaasadeed ay uga sii dartay xaalada dhalinyarada. “Xaaladdu waa mid aan loo dulqaadan karin, qaar badanina ma haystaan meel ay u aadaan,” ayuu yidhi.
Warbixin hore ayaa tibaaxday in Redai G/Egziabher oo uu u magacaabay kooxda TPLF ee uu hogaamiyo Debretsion Gebremichael uu shaqo ka bilaabay magaalada Adigrat kadib markii xilka laga xayuubiyay maayarkii ku meel gaadhka ahaa ee loo magacaabay.
Shir jaraa’id oo uu maanta ku qabtay magaalada Addis Ababa, Getachew Reda, oo ah madaxweynaha maamulka ku meel gaadhka ah ee Tigray, ayaa ku andacooday in qaar ka mid ah jabhadaha TPLF “kuwaasi oo lumiyey aqbalaad sharci ah oo dano ku xidhan, rajo ka qaba in ay ka faa’iidaystaan dagaal,” ay khatar ku yihiin gobolka. Waxa uu sheegay in dhaqdhaqaaqan uu “Tigraay u qaadayo marxalad kale oo qalalaase ah.”
“Gobolku waa inuusan gelin dagaal kale,” ayuu ku nuux-nuuxsaday, isagoo xusay in “maamulka ku-meel-gaarka ah lagu dhisay ogolaanshaha iyo ka-qaybgalka dowladda federaalka ah” iyo in maamullada federaalku “ay qaataan mas’uuliyadda ku habboon.” AS